“Монголын өмнөд говийн экосистемийн унаган төрх, тэнцвэрт байдлыг хадгалах, байгаль, түүх соёлын өвийг хамгаалах, танин мэдэх, зохистой ашиглах, бүс нутгийн тогтвортой хөгжлийг хангах” зорилгоор 1965 онд АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн тогтоолоор Өмнөговь аймгийн Говь Гурвансайхан уулын Ёлын амыг дархан цаазат газар болгосоноор Говийн экосистемийг хамгаалах асуудлын үндэс тавигдсан ба улмаар Ёлын амны дархан цаазат газрыг өргөжүүлж Улсын их хурал (УИХ)-ын 1993 оны 83 дугаар тогтоолоор Говь Гурвансайхан уул түүний орчмын нутаг, Хонгорын элс, Нэмэгт уул, Хэрмэн цав хэмээх газруудыг улсын тусгай хамгаалалтад авах анхны шийдвэр гарч Монгол улсын Засгийн газрын 1994 оны 95 дугаар тогтоолоор Говь Гурвансайханы байгалийн цогцолбор газар (ГГБЦГ)-ын хилийн заагийг батласан. Тусгай хамгаалалттай газар нутаг (ТХГН)-ийн тухай хуулиар Улсын ТХГН-ийн хилийн цэсийг УИХ баталж байх болсонтой холбогдуулан УИХ-ын 1995 оны 26 дугаар тогтоолоор ГГБЦГ-ын хилийн заагийг шинэчлэн, 1996 оны 43-р тогтоолоор Говийн бага дархан цаазат газар /ГБДЦГ/-ыг  байгуулснаар Монгол Улсын Байгаль орчны сайд (БОС)-ын 1996 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдрийн 81 дүгээр тушаалаар Улсын тусгай хамгаалалттай ГБДЦГ болон ГГБЦГ-ын  хамгаалалтын ажлыг харицсан Өмнөд говийн улсын тусгай хамгаалалтай газруудын хамгаалалтын захиргаа /ӨГУТХГХЗ/ гэсэн нэртэй бие даасан захиргаа  байгуулагдаж, тусгай хамгаалаттай газрууд, түүний орчны бүсэд хамрагдаж буй Өмнөговь аймгийн 11, Баянхонгор аймгийн 3, Өвөрхангай аймгийн 1, Дорноговь аймгийн 1, нийт 4 аймгийн 16 сумын 4,6 сая га талбай бүхий хоёр томоохон ТХГН-ийг  хариуцан ажиллаж байсан ба тусгай хамгаалалттай газруудын менежментийг сайжруулах зорилгоор Байгаль Орчин Аялал Жуулчлалын Сайдын 2006 оны 07 дугаар сарын 24-ний 238 дугаар тушаалаар Өмнөговь аймгийн Ханбогд суманд ГБДЦГ-ын 1,8 сая га бүхий талбай харицсан бие даасан хамгаалалтын захиргаа байгуулагдсанаар ӨГУТХГ-ын хамгаалалтын захиргаа нь Говь Гурвансайханы байгалийн цогцолбор газрын хамгаалалтын захиргаа нэртэйгээр ГГБЦГ-ыг хариуцан ажиллаж байна.  Мөн Их Богдын БЦГ-ын хамгаалалтын захиргаа байгуулагдсанаар БОС-ын 2012 оны 06-р сарын 04-ны А/218 тушаалаар ГГБЦГ-ын Баянхонгор аймгийн Шинэ Жинст, Баянговь, Баянлиг сумын 512,000 га талбайг тус хамгаалалтын захиргаанд шилжүүлэн өгсөн.

      ГГБЦГ нь Өмнөговь аймгийн Ханхонгор сумын Мандах, Жаргалант багууд, Булган сумын   Хавцгайт баг, Сэврэй сумын Хоолт, Бүйлсэн, Сайншанд багууд, Гурвантэс сумын Гоёот баг, Баяндалай сумын Төхөм, Баян багууд, Хүрмэн сумын Хүрмэн багийн нутгийг хамарсан 2171737 га талбайтай, баруунаас зүүн тийш 450 гаруй км урт бөгөөд хамгийн өргөн газраа 90 км, нарийн хэсэгтээ 15 км өргөн зурвас талбай бүхий нутагтай.

      ГГБЦГ-ын дотоод  бүсчлэлийн  хилийн заагийг Байгаль орчны сайдын 1999 оны 159 тоот тушаалаар, Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн орчны бүсийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5, 6 дугаар заалтыг үндэслэн ГГБЦГ-ын орчны бүсийн хилийн заагийг Байгаль орчны сайдын 2000 оны 26 дугаар тушаалаар  тогтоосон. ГГБЦГ-ын орчны бүсэд Өмнөговь аймгийн 6 сум, 12 багийн 1207,4 мянган га нутаг дэвсгэр хамрагдаж байгаа бөгөөд одоогоор 6 суманд Орчны бүсийн зөвлөл байгуулагдан үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

        ГГБЦГ нь  гадаргын хувьд өндөр уул нурууд, уудам хоолой, хотгор хослон орших тул үнэмлэхүй өндрийн хувьд зөрүү ихтэй. Хамгийн өндөр цэг нь далайн түвшнээс дээш 2825,6 м өндөрт өргөгдсөн Дундсайхан уулын ноён оргил Эрдэнэцогтын овоо, хамгийн нам цэг нь далайн түвшнээс дээш 706 м өндөртэй Ингэн хөөвөрийн хоолой  юм. ГГБЦГ-ын нутаг дэвсгэрийн ихэнх хэсэг нь цөлийн бүсэд орших бөгөөд Төв Азийн өндөрлөг тал, хотгор, уулт их мужид багтах ба байгаль газарзүйн 3 дэд муж, 9 районд харъяалагдана. ГГБЦГ-ын Баруун хэсэг нь Алтайн өвөр говийн баруун хэсгийн бэлэрхэг уул, хотгор бүхий хэт гандуу цөл, өмнөд цөлийн дэд мужид, Өмнөд болон хойд, зүүн, зүүн өмнөд хэсэг нь Алтайн өвөр говийн зүүн хэсгийн бэлэрхэг уул, хотгор бүхий өмнөд цөлийн дэд мужид, Зүүн хойт хэсэг нь Говь Алтайн зүүн хэсгийн бэлэрхэг уул бүхий умард цөл, заримдаг цөлийн дэд мужид тус тус хамрагддаг.

    Ургамлын аймаг: ГГБЦГазарт 48 аймгийн 164 төрөлд хамаарах 350 гаруй зүйл гуурст ургамал бүртгэгдсэнээс завсрын унаган ургамал 48, үлдэц ургамал 11 байна. Төв Азийн унаган потанины тулман ягаан цэцэг, цөлийн аргамжин цэцэг, хар өвсөөс гадна жигд, хайлс, тоорой, заган ой, сухайн төгөл, зэгсэн шугуйтай бөгөөд үетэн 35 зүйл, нийлмэл цэцэгтэн 25 зүйл, саргайтан 23 зүйл, тоонолжтон 21 зүйл, буурцагтан 20 зүйл, луультан 18, сонгинотон 10 зүйл, уруул цэцэгтэн 8 зүйл зэрэг 10 томоохон овог бүс нутгийн ургамлын аймгийн 60 гаруй хувийг бүрдүүлж байдаг. 

         Амьтны  аймаг: ГГБЦГ нь бүхлээрээ төв Азийн цөлийн бүсд оршдог учир ширүүн хуурай уур амьсгалтай говь цөлийн нэгэн хэвийн байгальтай зэргээс шалтгаалан амьтны аймаг нь нэг маяг зүйлийн бүрдлээр цөөн боловч эртний гарал үүсэлтэйгээрээ өвөрмөц онцлогтой. ГГБЦГ-т 2 зүйл шавж идэштэн, 4 зүйл сарьсан далавчтан, 4 зүйл туулай хэлбэртэн, 26 зүйл мэрэгчин, 12 зүйл махан идэштэн, 1 зүйл туурайтан, 4 зүйл туруутан, 1 зүйл саарьтан, 100 гаруй зүйл жигүүртэн, 20 гаруй зүйл мөлхөгчид, 340 гаруй зүйл сээр нуруугүйтэн амьтан бүртгэгдсэн байна. 

        Шувуу.  Говь Гурвансайхан, түүнээс урагш орших уулс, Алтайн өмнөх говьд манай оронд байдаг шувуудын 14,2 хувь буюу 60 зүйл шувуу тэмдэглэгдсэн (Фомин, Болд, 1991) байдаг бол ГГБЦГ-т 29 овгийн 100 зүйл жигүүртэн шувууд тэмдэглэгдсэн байна. Эдгээрээс суурин 20, нүүдлийн (өндөглөдөг) 28, дайрч өнгөрдөг 6, ирж өвөлждөг 1, тохиолдлоор үзэгддэг 3, байршил нь тодорхойгүй 2 зүйл шувуу байдаг. Энд агнуурын 5 зүйл, Монгол улсын  Улаан номонд орсон болон Монгол улсын хуулиар агнахыг хориглосон 3, хүнтэй газар, айл, хот суурин бараадан амьдардаг синантроп зүйл 2 бий.

        ГГБЦГ-т ирвэс, аргаль, янгир, хар сүүлт зээр, хулан, хавтгай, цоохондой, эрээн хүрэн, шилүүс, хадны суусар, цасны хажир, бүргэд, хойлог зэрэг нэн ховор 4, ховор 11, Монголын Улаан ном-нд бүртгэгдсэн 12 зүйл, ховор ан амьтан агнаж худалдаалах тухай Олон улсын конвенцийн l, ll-р хавсралтанд орсон 7 зүйл хөхтөн, 2 зүйл шувуу, 3 зүйл мөлхөгч байна. 

Говь нутаг нь экосистемийн хувьд эмзэг, алдралд орохдоо амархан, хэдийд ч хаана ч давтагдашгүй үзэсгэлэнт байгаль, ховор үнэт ургамал, дэлхийд ховордсон ан амьтан хосолсон өвөрмөц нутаг билээ.